علت نام گذاری زعفران چیست؟

در لغتنامه آنلاین آمده‌است که واژه زعفران از طریق زبان عربی به زبان‌های دیگر راه یافته و اصل ریشه آن نامعلوم است . در حقیقت در خصوص این واژه نیز مانند بسیاری از واژه‌های دیگر غربی‌ها در مورد منشاء عربی آن به خطا رفته‌اند ریشه این واژه به پارسی زبانان و به سانسکریت برمی گردد و درشاهنامه نیز با تلفظ زعفران آمده‌است.

این واژه در متون عربی سابقه کمتری دارد و متون عربی که واژه زعفران را بکار برده‌اند به کتب ایرانیانی مانند بو علی سینا و رازی برمی گردد. گیاه زعفران بومی ایران و هند است و در هیچ کشور عربی بصورت طبیعی نمی‌روید واژه فارسی برای گیاه زعفران کُرکُم است. که در فارسی میانه به صورت کورکوم (kurkum) تلفظ می‌شد. در زبان ترکی زفرون و در عربی الزعفران در انگلیسی saffron در اسپانیایی azafrán در فرانسه safrane در ایتالیایی zaferano به هندی zuffron تلفظ می‌شود.

تاریخچه زعفران

سابقه‌ی کاشت زعفران در ایران(به خصوص زعفران قائنات به بیش از ۳۰۰۰سال پیش برمیگردد. این گیاه رنگی و گران‌بهای چندین ساله، بدون ساقه‌است و پیاز دارد و چون درخاک کویر به عمل می‌آید، به طلای سرخ و یا طلای کویر شهرت یافته‌است.

از هر ۱۱۰ تا ۱۷۰ گل تازه‌ی آن، یک گرم و از حدود ۱۵۰ هزار گل، یک کیلو زعفران خشک به‌دست می‌آید. زعفران به دلیل طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای بسیاری در تولید فراورده‌های غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فراورده‌های گران‌قیمت به شمار می‌رود. ایران با متوسط تولید ۹۰ تا ۹۳ درصد از مجموع تولید جهانی زعفران (بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن در سال) در این زمینه رتبه اول را داراست. اسپانیا با تولید متوسط ۲۵ تن، مقام دوم و کشورهای هندوستان، جزایر اسپرون روسیه، سنگاپور، مالزی، ژاپن، تایوان، چین، فرانسه، ایتالیا، آلمان، استرالیا و یونان با تولید متوسط ۲۵تن، مجموعاً مقام سوم را به خود اختصاص می‌دهند. مرکز اصلی پرورش این گیاه، مناطق کویری و کم آب جنوب خراسان است و سابقه‌ی زعفرانکاری در این منطقه، به ۷۰۰سال پیش بازمی‌گردد .زعفران از محدود گیاهانی است که در شرایط سخت زیستی پرورش می‌یابند. با توجه به آن که جایگاه تاریخی زعفران در ایران بوده و منشا آن نیز ایران است، این گیاه یکی از جذابیت‌های ویژه‌ی ایران به شمار می‌آید. زَعفِران گیاهی دارویی و صنعتی است. به بخش کلاله و یا قرمزی گل زعفران سرریشه می‌گویند. این بخش در ابتدای برداشت به رنگ سرخ روشن است ولی به مرور رنگ آن به تیرگی می‌گراید. تازه‌ی آن از عطر خوش طعمی برخوردار است و به غذاها طعم و لذت خاصی می‌دهد. برای کشاورزان در خراسان ، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی است. این گیاه تنها دوبار در سال - اول آبان‌ماه (قبل از محصول‌دهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصول‌دهی) - به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. کاشت، داشت و برداشت آن فرصت‌های فراوان شغلی به وجود می‌آورد.

ارزش بالای زعفران باعث شده افراد سودجو در پی استفاده از تقلبات بسیار در این محصول گردند.از جمله این تقلبات زعفران کم فروشی از طریق مرطوب کردن زعفران افزودن ناخالصی به زعفران و.... میباشد. مهمترین تقلب در زعفران رنگ کردن موادی چون جوانه گندم و ذرت و گوشت گاو و... بوده که قابل شناسایی بوده و با روشهای تقلب شناسی زعفران تشخیص داده میشود.اما مهمترین روش استفاده از سفیدی زعفران(ریشه زعفران) و رنگ کردن آن با خود زعفران است که در آزمایشات نیز مشخص نمیگردد و در قیمت نیز تاثیر بسزایی دارد و فقط از طریق خرید از شرکت ها یا اشخاص معتبر باید از این سواستفاده جلوگیری نمود.

بنای مزارع جدید زعفران بوسیله پیاز آن مقدور و معمول است. بنابراین برای تهیه و انتخاب پیاز مرغوب کاشت. در ایجاد و گسترش کشت حائز اهمیت است پیاز زعفران را می‌توان از خاک درآورد به انبار یا مزرعه دیگری منتقل نمود.با توجه به دوده خواب یا استراحت پیاز که از اواخر اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد ادامه دارد می‌توان در این فاصله نسبت به بیرون آوردن پیاز اقدام کرد. بهتر است پیازها پس از بیرون آوردن از زمین کاشته شوند تا پیازها ضمن ادامه استراحت در زمین جدید مستقر شوند. از بیرون آوردن پیازها در اواخر مرداد به بعد باید خودداری کرد چون در این موقع بعضی از پیازها ممکن است برای ریشه دادن و جوانه زدن آماده باشند.

عیار رنگدهی زعفران چیست؟

عیار زعفران  با عوامل مختلفی  سنجیده میشود که مهتمرین آن قدرت رنگدهی و سپس عطر و طعم میباشد. عامل اصلی رنگ زعفران عنصری است بنام کروسین که در زعفران قائنات گاهاً به بالای 300 میرسد و در زعفران سایر مناطق دنیا به ندرت به بالای 200،که در زعفران قائانت به دلیل برداشت زعفران در ساعات قبل از طلوع آفتاب و اقلیم منطقه این عیار بالاتر از سایر مناطق است.

 

وضعیت کنونی صادرات زعفران

توجه ناکافی به امر آموزش در بخش کشاورزی به ویژه به منظور حفظ ارتقای کیفیت و سطح بهداشت محصول توجه ناکافی به بسته بندی صحیح استاندار جذاب تشکیل و به روز و فقدان استراتژی قیمت گذاری حفظ قیمت با توجه به مرغوبیت و کیفیت محصول تولیدی کشور و نیز نقش بی نظیر ایران در تولید این محصول  ،قاچاق پیاز زعفران به کشورهای دیگر از جمله افغانستان در سال های گذشته  پایین بودن قیمت زعفران در بازارهای هدف نسبت به بازار داخل را ، پایین بودن سهم ایران از منافع و ارزش افزوده به طور کلی  تجارت زعفران علی رغم سهم بالغ بر 90  درصد در تولید کاهش سهم و منافع تجار ایرانی ازبخش بازرگان زعفران به کمتر از 5 درصد و افزایش سهم واسطه ها و دلال ها و صادر کننده گان غیر واقعی در شبکه بازار داخلی و خارجی به بییش از 50 درصد از دیگر مشکلات زعفران را از عمده  ترین مشکلات زعفران می باشد. فقدان سازمان تجاري حرفه اي زعفران دلایل چنین احساس نیازي را می توان در بحرانهاي پیاپی زعفران و عدم مدیریت بحران جستجو نمود. بحرانهاي صنعت زعفران در صورت وجود اتحادیه هاي حرفه اي و نیرومند یا فرصت بروز نمی یافت و یا در صورت بروز به راحتی قابل مدیریت بود. مشکلات زعفران در سالهاي گذشته، رکودهاي پیاپی ناشی از کاهش یا افزایش قیمت و نهایتاً دخالت دولت و اعلام خرید توافقی زعفران، به علت فقدان اتحادیه هاي حرفهاي زعفران می باشد.. در صورت ایجاد سازمانهاي تجاري زعفران ایران، این سازمان هر سال میبایست با تحلیل دقیق بازار جهانی و انتقال آن به پیکر سازمان (اعضا) ضمن آمادگی لازم، قدرت جهانی بازار زعفران را به عهده بگیرد. استراتژي اصلی میبایست بر ایجاد هماهنگی در جهت امکان به دست گرفتن سهم جهانی بازار متمرکز گردد. خلأ سازمان تجاري و استراتژي پویا باعث حاکمیت جریان واسطه گري خواهد شد که عملاً در مناسبات تجاري زعفران در داخل و تجارت جهانی زعفران عامل ضد توسعه محسوب میشود.

شاید بتوان مشکل اصلی صادرات زعفران و به طور کلی محصولات غیر نفتی در ایران را وجود منابع عظیم نفتی دانست که از فروش و صادرات این ثروت، درآمدهای سرشاری نصیب دولت می گردد که انگیزه پایینی را برای دولت جهت توجه به صادرات غیرنفتی موجب می شود. در این زمینه مجلس می تواند با تصویب قوانینی، مقدار کمتری از درآمد نفت را در اختیار دولت بگذارد، تا دولت برای تأمین درآمد خود مجبور به سرمایه گذاری زیربنایی در صادرات غیرنفتی و به خصوص کالاهای کشاورزی شود. تا زمانی که نسبت درآمد حاصل از صادرات محصول زعفران به درآمد حاصل از فروش نفت؛ 1 به 600 باشد، هرگز نمی توان امید به افزایش ظرفیت ها برای تولید صادرات زعفران و دیگر کالاهای کشاورزی داشت.

توسعه جهانی کشت و برداشت زعفران و ظهور رقباي جدید

گرم شدن زمین و تغییرات جوي امکان تغییر جغرافیاي کشت و برداشت زعفران را امکانپذیر و قطعی کرده است. کشورهایی از قبیل نیوزلند، مطالعات کاربردي را در جهت کشت زعفران در کشور خود انجام داده و به نتایج مثبتی رسیده اند و این به معنی ورود رقباي جدید در تجارت زعفران است.

 

تعرفه و موانع غیر تجاری

 تعرفه و موانع غیرتجاری باعث کاهش صادرات کالاها و عدم کارایی در امر تجارت می گردد تعرفه ها و موانع غیرتجاری است. این امر در مورد زعفران نیز صادق می باشد و صادرات آن به صورت بسته بندی قیمت آن را در کشورهای مقصد بسیار گران می کند و باعث کاهش تقاضای مصرف کنندگان خارجی می گردد و از طرفی صادرات فله ای آن باعث افت کیفیت و نیز افتادن این کالا بدست واسطه ها می شود که بیشترین سود را دریافت نموده وبهره چندانی عاید کشور نمی شود. حمایتهاي هدایت نشده و نادرست از زعفران و ضعف در اجراي حمایتها بعد از پیروزي انقلاب و با اتخاذ سیاست خروج از اقتصاد تک محصولی و توسعه صادرات غیر نفتی، سیاستهاي حمایتی در دستور کار قرار گرفته و زعفران از بخشهایی بوده که بسیار مورد توجه قرار گرفت. اعطاي تسهیلات بانکی شامل وام بلندمدت بدون بهره، پرداخت ارزهاي دولتی جهت تهیه تجهیزات کنترل کیفیت و پرداخت جوایز کلان صادراتی از جمله این سیاستها بود. سیاست توسعه اقتصاد غیر نفتی نظریهاي کاملاً منطقی بود اما استراتژي بکار گرفته شده در مورد زعفران از لحاظ تاکتیک، مسیر صحیحی را طی ننمود. اگر استراتژي حمایتی در هدف بدنبال ارتقاي تجارت (صنعت) زعفران ایران بود، میبایست سیستم حمایتی را بر روي بخش تولید برنامهریزي و متمرکز مینمود. حمایت از تولیدکننده زعفران از لحاظ مادي و معنوي و حقوقی از قبیل تشکیل سندیکاي زعفرانکاران واقعی، برگزاري برنامه هاي آموزشی، اعزام زعفران کاران به کشورهاي رقیب مانند اسپانیا، یونان، کشمیر و هند به منظور ارتقاي آگاهی از امکانات و برنامه هاي رقباي جهانی زعفرانکاران، اعزام به بازارهاي هدف به منظور آشنایی با فرهنگ عامه بازارهاي هدف و انتظارات مشتریان خارجی، ارتقاي دید و بینش از بازار جهانی، نیازسنجی و استانداردها و غیره میتوانست در توسعه و ارتقاي توان ورود به عرصه رقابت جهانی و توسعه پایدار صنعت زعفرانایران بسیار موثر باشد، اما در عمل سیاست حمایتی به سوي توسعه بخش بازار تجارت زعفران پیش رفت. اعطاي تسهیلات و وام هاي کلان جهت تاسیس شرکتهاي بسته بندي زعفران باعث گسترش بی سابقه شرکتهاي بسته بندي زعفران تنها به منظور رونق بخشیدن به کسب و کار این گونه شرکتها گردید. جوایز صادراتی انگیزه بسیار بالایی را براي این شرکتها به منظور ارسال هر چه بیشتر و به هر ترتیب زعفران به آن سوي مرز ها، و به دنبال آن افت کیفیت و اعتبار جهانی بازار زعفران ایران به وجود آورده است.

 

راهکارهاي توسعه صادرات زعفران

یکی از مسائلی که می تواند کمک قابل توجهی به افزایش تولیدات کشاورزی و از جمله زعفران نماید مسئله آموزش است که شامل تسهیلات آموزش عمومی و تخصصی می باشد. به خصوص در مورد زعفران که به نظر می رسد

صادرات زعفران

 یکی از مسائلی که می تواند کمک قابل توجهی به افزایش تولیدات کشاورزی و از جمله زعفران نماید مسئله آموزش است که شامل تسهیلات آموزش عمومی و تخصصی می باشد. به خصوص در مورد زعفران که به نظر می رسد کمترین آموزش های عمومی و تخصصی در مورد آن صورت گرفته است و تحقیقات علمی در مورد افزایش محصول همراه با حفظ کیفیت آن بسیار محدود بوده و این مقدار کم نیز به کشاورزان آموزش داده نشده است. در این راستا می توان رشته هایی در خصوص این محصول در دانشگاه های استان های خراسان رضوی و جنوبی ایجاد کرد تا تحقیقات و آموزش چگونگی افزایش محصول در همین سطح زیرکشت انجام گیرد.

بازاریابی صادرات زعفران

 محصولات کشاورزي و زعفران به طور خاص به دلیل برخی ویژگیها نیاز به بازاریابی دقیق و علمی دارند از جمله اینکه به دلیل فساد پذیري و از بین رفتن رنگ و طعم زعفران، باید محاسبه دقیقی جهت انجام اموري نظیر بستهبندي و حمل و نقل آنها صورت گیرد. همچنین این محصول نسبت به وزن خود حجم زیادي را اشغال مینماید و بخش زیادي از آن را آب تشکیل داده که در آب و هواي خشک ایران سریعتر تبخیر میگردد، لذا باید در فاصلهي کوتاهی از زمان تولید به بازارهاي مصرف برسد تا خواص و کیفیت خود را از دست ندهد. علاوه بر این چون محصولات مختلف کشاورزي در زمانهاي مختلف به ثمر میرسد، ممکن است با هم تفاوت داشته و لذا براي کاهش هزینه هاي حمل نقل آن به خصوص با کشتی باید در مقیاس بسیار بزرگی تولید شوند. با توجه به این که معیار خرید و فروش زعفران به صورت خرده فروشی، مثقال و گرم است، این محصول اگر بخواهد با کالاهاي صنعتی که از حجم زیادي برخوردار نیستند اما وزن زیادي دارند صادر شود ممکن است به کیفیت آن لطمه وارد گردد. همچنین خصوصیت دیگر این محصول مانند بیشتر محصولات کشاورزي این است که یک بار در سال تولید میشود، در حالی که تقاضا براي آن در کل سال ثابت است. بنابراین با توجه به این موارد نیاز به یک نظام بازاریابی خاصی دارد که بتوان با کمترین هزینه این محصول با ارزش را به دست مصرف کننده خارجی رساند.

 

توجه به سلیقه مشتریان خارجی

توجه به سلیقه و نیاز مشتریان در فرآیند صادرات بسیار مهم و حیاتی است. چون برخی کشورها، زعفران را به دلیل عطر و طعم آن مورد استفاده قرار میدهند. بنابراین لازم است زعفران هاي درجه 3 و 4 که عطر لازم را دارا می باشند و از قیمت کمتري هم برخوردار می باشند صادر نماییم. در مقابل برخی کشورها زعفران را به دلیل رنگ دهی مورد استفاده قرار می دهند که لازم است زعفرانهاي درجه 1 و 2 به این کشورها صادر شود و چون این کار نیاز هر مصرف کننده را طبق خواست او برآورده مینماید حاضر به پرداخت قیمت آن نیز خواهد بود. بنابراین توجه به سلیقه مشتریان و صادرات طبق خواست هر مشتري میتواند اثر سودمندي در افزایش صادرات زعفران داشته باشد.

حمایت قیمتی صادرات زعفران

حمایت قیمتی، سهم عمده ای در افزایش سود کشاورزان و حذف دست واسطه ها دارد،که یکی از ابزارهای آن خرید توافقی زعفران می باشد که حداقل می تواند هزینه کشاورزان را در مورد تولید زعفران پوشش دهد. اما این راه حل که به گفته بسیاری از کارشناسان بهترین راه حل ارائه شده در طول سالیان گذشته است؛ به علت کمبود مراکز خرید و تأخیر در پرداخت مطالبات زعفران کاران با مشکلاتی روبرو شده است. در همین راستا یارانه های نهاده ای از قبیل کود و ... می تواند نقش عمده ای در افزایش محصول داشته باشد. در ضمن از آنجا که تولید زعفران در شهرهایی که تولید بیشتری دارد؛ از لحاظ کشاورزی جانشین زرشک می باشد، این تضمین و حمایت قیمتی برای هر دو محصول زرشک و زعفران، می تواند کشاورزان را از گرفتار شدن به منحنی های تارعنکبوتی نجات دهد و زمینه با ثباتی از تولید و صادرات این محصولات ایجاد نماید.

پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی

پیوستن ایران به WTO می تواند تعرفه ها و موانع غیرتعرفه ای را کاهش دهد؛ همان طور که طبق یکی از اصول موافقت نامه گات (موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت)؛ باید تعرفه ها به تدریج کاهش یابد، هم چنین موانع غیرتعرفه ای حذف شود و به تعرفه تبدیل گرددکه طبق آن، کشورهای توسعه یافته باید تعرفه های کشاورزی را طی 6 سال به میزان 36 درصد و کشورهای در حال توسعه به میزان 24 درصد و طی ده سال کاهش دهند و البته کشورهای کمتر توسعه یافته (LDCS) ملزم به کاهش نیستند.

اهمیت و ضرورت برندسازی صادرات زعفران

 برندسازی می تواند تا حدودی جایگاه زعفران ایرانی را بهبود ببخشد. زیرا درحالی که ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده زعفران جهان است ولی از نظر عایدات، بزرگترین برنده نیست. در صورت برندسازی زعفران، الزاماتی نیز برای صاحب برند به وجود می‌آید. این الزامات مربوط به رعایت کیفیت زعفران است که مشتری با خرید یک برند خاص، از کیفیت محصول اطمینان حاصل می‌کند. همچنین باتوجه به اینکه برند "زعفران ایرانی" به دلیل بسته‌ بند‌ی‌های مجدد در کشورهای دیگر رو به فراموشی‌ است باید با استفاده از تجارب و راهکارهای موفق برندهای برتر دنیا، جهت جهانی کردن برند زعفران ایران و جلوگیری از بسته بندی مجدد زعفران ایران در سایر کشورها تلاش نمود.

 

کنترل کیفیت و رعایت استانداردها

یکی از مواردي که در افزایش صادرات محصول زعفران تاثیرگذار است رعایت موارد مختلف به خصوص در هنگام جداسازي کلاله ها از گل میباشد تا علاوه بر در نظر گرفتن اصول بهداشتی، کیفیت زعفران محفوظ بماند و مطابق استانداردهاي تعریف شده بین المللی تولید گردد و به بازار مصرف عرضه شود.

رقابت پذیري را میتوان به عنوان ظرفیت یک کشور براي توسعه توان رقابت و نفوذ در یک بازار مشخص و به منظور کسب منافع مستمر و فزاینده حاصل از عرضه ي کالایی خاص تعریف نمود. به عبارت دیگر رقابت پذیري توان ارائه کالاها و خدمات با کیفیت برتر و هزینه کمتر نسبت به رقباست.

توجه به سلیقه مشتریان خارجی

توجه به نیاز و سلیقه مشتریان در امر صادرات بسیار مهم و حیاتی است، چون برخی کشورها زعفران را به خاطر عطر و طعم آن مورد استفاده قرار می دهند؛ بنابراین لازم است زعفران های درجه 3 و 4 که عطر لازم را دارا می باشد و قیمت کمتری هم دارد صادر نماییم، در عوض برخی کشورها آن را به خاطر رنگ دهی، مورد استفاده قرار می دهند که لازم است زعفران درجه 1 و 2 به این کشورها صادر شود و چون این کار ،نیاز هر مصرف کننده را طبق خواست او برآورده می کند حاضر به پرداخت قیمت آن نیز خواهد بود.

 

زعفران ایران بدلیل داشتن کیفیت منحصر بفرد، از جایگاه ویژه ای در بازارهای جهانی برخوردار است، با توجه به اهمیت زعفران به عنوان یک محصول صادراتی با ارزش در اقتصاد کشور و همچنین اقتصاد جهانی، شرکت گوهر زعفران، با شناسایی بازارهای هدف، به صادرات زعفران ایرانی اقدام نموده است.

کشورهای واردکننده زعفران

طی 9 ماهه امسال بیش از 85 تن زعفران به 30 کشور جهان صادر شد که آمریکا پس از چهار سال، دوباره به جمع لیست بازارهای صادراتی زعفران ایرانی پیوست. روسیه، آلمان، سوئيس، انگلستان، فرانسه، اسپانیا، کانادا، ترکیه، بلژیک، اسکاتلند، سوئد، عمان، امارات، استونی، بحرین، فیلیپین، مالزی، برزیل، آفریقای جنوبی، موریس، قطر، ژاپن، کویت، هند، چین، کره‌جنوبی، هنگ‌کنگ، تایوان، اردن، سنگاپور و عربستان عمده‌ترین کشورهای واردکننده زعفران ایرانی در 9 ماهه امسال بودند. کشوری مانند اسپانیا که زعفران ایرانی را به نام خود صادرش می‌کند، مدعی است سالانه به 140 کشور دنیا زعفران صادر می‌کند در حالی که صادرات زعفران از ایران تنها به حدود 45 کشور جهان انجام می‌شود که این نشان می‌دهد بازارهای ناشناخته بسیاری وجود دارد که ایران می‌تواند در صورت برخورداری از حمایت دولتی زعفرانش را در آنجا عرضه کند.

یکی دیگر از نکات جالب توجه صادرات زعفرانطی سال‌های اخیر این است که علیرغم این که چین و هند جزو کشورهایی هستند که بیشترین حجم صادرات محصولات کشاورزی نظیر برنج، خشکبار، چای و... به ایران را دارند تعرفه‌های بسیار سنگینی برای واردات زعفران ایرانی اعمال می‌کنند. تعرفه‌های سنگین باعث شده تا عمده صادرات زعفران ایرانی به هند و چین از طریق امارات و به صورت قاچاق به این کشورها وارد شود که از سویی سود حاصل از این صادرات به جیب صادرکنندگان اماراتی می‌رود و از سوی دیگر ایران می‌تواند با افزایش ارتباط و تعاملات بین‌المللی، راه را برای صادرات زعفران ایرانی  به این کشورها باز کند. حدود 64 درصد از زعفران در بسته‌بندی 10 تا 30 گرمی صادراتی کشور در 10 ماهه امسال به مقصد دو بازار امارات و اسپانیا ارسال شد. چین، عربستان سعودی، هند، هنگ‌کنگ، ایتالیا، سوئد، آلمان و تایوان نیز از دیگر بازارهای بزرگ این محصول صادراتی ایران بودند. در مجموع می‌توان گفت که 90 درصد از عمده‌ترین نوع زعفران صادراتی کشور به شش بازار امارات، اسپانیا، چین، عربستان، هند و هنگ‌کنگ ارسال شد.

 زعفران در 10 ماهه امسال بعد از پسته خندان دومین محصول عمده صادراتی کشور در حوزه کشاورزی و غذایی بود. همچنین زعفران در بسته‌بندی 10 تا 30 گرمی به تنهایی در مدت زمان یادشده در جایگاه بیستم عمده‌ترین محصولات صادراتی ایران جای گرفت. همچنین زعفران ایران به صورت مستقیم به حدود 40 کشور در این مدت صادر شد که البته زعفران ایرانی از طریق مناطقی مانند امارات و اسپانیا به بازارهای دیگری نیز صادرات مجدد می‌شود که با این حساب تعداد بازارهای صادراتی زعفران ایران بسیار بیشتر از 40 بازار است.

 

 وزارت اقتصاد و امور دارایی برای صادرات زعفران از ماه‌های پایانی سال گذشته قانون جدیدی وضع کرد که اگر صادر‌کنندگان می‌خواهند مالیات صادرات محصولشان در نظر گرفته نشود باید کد ملی کشاورزی را که از آن زعفران خریده‌اند را ارائه دهند.

قوانین صادرات زعفران

صادرات زعفراندر کشور ما قوانين و شرايط خاص خود را دارد. قوانین صادرات زعفران در حال حاضر به شرح ذير مي باشد :

• خريد و بسته بندي زعفران
• دريافت گواهي استاندارد
• دريافت گواهي بهداشت دامي نباتات ( حسب مورد )
• ارائه کارت بازرگاني

 ارائه مجوز صدور زعفران

وزارت اقتصاد و امور دارایی برای صادرات زعفران از ماه‌های پایانی سال گذشته قانون جدیدی وضع کرد که اگر صادر‌کنندگان می‌خواهند مالیات صادرات محصولشان در نظر گرفته نشود باید کد ملی کشاورزی را که از آن زعفران خریده‌اند را ارائه دهند. این قانون باعث شد کشاورزان از ترس این‌که مبادا این کد ملی باعث شود از گرفتن یارانه دولت محروم شوند، زعفران خود را به صادر‌کنندگان نفروشند و بجای آن محصولشان را به دلالان و واسطه‌هایی که زعفران را به صورت قاچاق به کشور‌های دیگر ارسال می‌کنند بفروشند و همین روند سبب شد تا سال گذشته با کاهش صادرات زعفران مواجه شویم. عضو شورای ملی زعفران گفت: از مسئولان دولت می‌خواهیم علت وضع این قانون را که خود مانعی سر راه صادرات زعفران به عنوان یک محصول با ارزش اقتصادی است را برای کشاورزان شرح دهد تا آنها نگرانی نداشته باشند و اگر قرار نیست این کد ملی باعث حذف آنها از دریافت یارانه شود این مساله را به صورت شفاف اعلام کنند.

 تشریفات صادراتی قطعی

 برای صدور زعفران از کشور قبل از هر چیز تهیه مدارک و اخذ مجوزهایی لازم است. صادرکننده زعفران باید با در دست داشتن این اسناد و مدارک به گمرک محل صدور زعفران مراجعه نماید.

اسناد لازم برای مراجعه به گمرک:

کارت بازرگانی صادرکننده زعفران

معرفی نامه یا وکالتنامه اظهارکننده زعفران به گمرک

گواهی استاندارد (حسب مورد)

گواهی قرنطینه دامی و نباتی (حسب مورد درخواست خریداران زعفران)

گواهی بهداشت (حسب مورد درخواست خریداران زعفران)

صورت عدل بندی

مجوز صدور (حسب مورد)

ثبت محصول در گمرک

بعد از خريد و بسته بندي و دريافت گواهي هاي بهداشتي در مورد زعفران نوبت به ثبت اين محصول در گمرک جمهوري اسلامي ايران مي رسد. با ارائه اظهار نامه صادرات زعفران مي توان محموله درخواستي را براي صادرات آماده کرد و در اولين فرصت به گمرک همراه با بار زعفران ارسال کرد. بعد از بررسي گواهي هاي بهداشت و استاندارد زعفران و همچنین پرداخت هزينه هاي گمرکي اعلام شده توسط صادرکننده زعفران , محموله مورد نظر پلمب و آماده ارسال مي گردد. لازم به ذکر است که در مورد اظهارنامه صادرات زعفران نياز به مشخصات کامل صادرکننده زعفران , خريدار زعفران در کشور , مقصدکشور مقصد ,کشور مبدا ,نوع و کيفيت زعفران ارسالي , قيمت صادر شده به ارز و … مي باشد. پس از تکمیل اظهارنامه، اظهارنامه و مدارک ضمیمه آن به قسمت احراز هویت گمرک تسلیم می گردد.

احراز هویت:

۱. صحت اسناد و مدارک تسلیمی

۲. صحت مندرجات از لحاظ نوع و تعرفه زعفران و ارزش اظهار شده با اسناد

۳. صلاحیت صادرکننده زعفران

ارزیابی

بعد از واریز وجوه متعلقه، اظهارنامه به دایره ارزیابی ارسال و بعد از تعیین ارزیاب زعفران مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از بازدید محتویات بسته ها و تطبیق آن از لحاظ نوع، تعداد، ارزش و سایر اطلاعات مورد نیاز چنانچه ایرادی مشاهده نشود، اظهارنامه امضاء و مهر شده و نسخه ای از اظهارنامه بعنوان پروانه صادراتی به صاحب زعفران تحویل میشود تا نسبت به صدور زعفران اقدام نماید.

کارت بازرگانی

 مبادرت به امر صادرات زعفران بصورت تجاری مستلزم داشتن کارت بازرگانی است که توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن صادر و به تأیید وزارت بازرگانی می رسد. کارت بازرگانی سندی است که به موجب آن می توان اقدام به صادرات و واردات زعفران نمود و بنام متقاضیان اعم از اشخاصی حقیقی (ایرانی و غیرایرانی)، اشخاص حقوقی صادر می گردد. صادرکنندگان زعفران و خدمات دارای کارت بازرگانی باشند یا نباشند در طول اجرای برنامه سوم توسعه (بند ب ماده ۱۱۳) مشمول پرداخت عوارض و مالیات علی الحساب نخواهند بود. کلیه شرکتهای تعاونی کارت بازرگانی خود را صرفأ از اتاقهای تعاون جمهوری اسلامی ایران دریافت می نمایند.

خصوص ضرورت کنترل محموله های صادراتی مشمول مقررات اجباری استاندارد در گمرکات:

 تاریخ اعتبار پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران

جعلی نبودن پروانه کاربردعلامت استاندارد (موارد مشکوک از استاندارد استانها استعلام گردد)

اعلام تاریخ انقضای مصرف، پروانه بهره برداری،‌ علامت استاندارد ایران بر روی زعفران و بسته بندی مناسب.

در صورت نداشتن پروانه کاربرد علامت استاندارد معتبر، ارائه گواهی صادراتی از شرکتهای بازرسی مورد تأیید مؤسسه یا ادارات کل استاندارد استانها ضروری است.

مشکلات عمده ی صادرات زعفران

صادرات و تجارت خارجی یکی از مسائل مهم اقتصادی در تمام کشورها می باشد و هر کشوری فارغ از موانع و محدودیت های تعرفه ای و غیرتعرفه ای، برای حداکثر کردن سود تجاری خود به دنبال شناخت مزیت نسبی خود در تولید و صادرات آن کالاها وخدمات می باشد. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ هر چندکه ثروت نفتی ما، باعث کم توجهی به امر صادرات غیرنفتی شده است. در این میان، محصولات کشاورزی و از جمله زعفران در ایران از مزیت نسبی در تولید و صادرات برخوردار هستند.

 

منبع : سایت زعفران آلنج