> > کاربرد زمین آمار در پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت زعفران در سطح استان خراسان رضوی بر اساس پارامترهای اقلیمی

کاربرد زمین آمار در پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت زعفران در سطح استان خراسان رضوی بر اساس پارامترهای اقلیمی

مقاله 7، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 12، تابستان 1395، صفحه 155-167

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22048/jsat.2016.17365

نویسندگان

مهدی بشیری1؛ امیر سالاری 2

1استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه

2استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه

چکیده

یکی از گونه‌های گیاهی ارزشمند اقتصادی ایران، زعفران می‌باشد. از کل زعفران جهان، 80 درصد آن در خراسان رضوی تولید می‌شود. تقاضای تولید بیشتر، محدودیت‌های اقلیمی و منابع آب و خاک سبب شده تا متولیان عرصه کشاورزی به دنبال پتانسیل‌یابی اراضی مستعد با استفاده از روش‌های دقیق، سریع و تحلیلی باشند. در پژوهش حاضر به منظور پهنه‌بندی اقلیمی اراضی کشاورزی استان خراسان رضوی برای کشت زعفران، از روش‌های درون‌یابی زمین‌آمار استفاده شد. بدین منظور ابتدا نیازهای اقلیمی زعفران با استفاده از منابع علمی موجود تعیین و با توجه به آمار عملکرد محصول در سطح 8 شهرستان استان خراسان رضوی طی دوره 20 ساله 88-1368 و با لحاظ کردن 11 پارامتر اقلیمی که در مراحل رشد و گلدهی زعفران موثر هستند، اقدام به مدل‌سازی مکانی و درون‌یابی مناطق مستعد کشت گردید. بر اساس نتایج، رطوبت مطلق حداکثر به‌عنوان بهترین متغیر کمکی جهت تخمین عملکرد زعفران به‌دست آمد. نتایج پهنه‌بندی نشان داد که ثلث جنوبی استان خراسان رضوی (مخصوصاً شهرستان گناباد) از نظر اقلیمی، دارای حداکثر پتانسیل کشت بوده و با حرکت به سمت شمال استان (مخصوصاً شهرستان قوچان و بینالود)، از میزان مستعد بودن کشت کاسته می‌گردد. نتیجه‌گیری‌ نهایی مدل‌سازی عملکرد زعفران با استفاده از روش‌های زمین‌آمار این است که این روش‌ها، گزینه‌ای مناسب جهت تعیین و پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت این گیاه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

زمین‌آمار؛ مناطق مستعد؛ زعفران؛ خراسان رضوی

موضوعات

کشاورزی و علوم پایه

عنوان مقاله [English]

Using Geostatistics for Zoning Areas Suitable for Saffron Cultivation in the Khorasan Razavi Province Based on Climatological Parameters

نویسندگان [English]

Mehdi Bashiri1؛ Amir Salari2

1Assistant Professor, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Agricultural and Natural Resources, University of Torbat Heydarieh

2Assistant professor, Faculty of Agricultural and Natural Resources, University of Torbat Heydarieh

چکیده [English]

Saffron is one of the most economical and highly valuable plant species in Iran. About 80 percent of the total export of saffron in the world originates in the Khorasan Razavi province. The demand for higher production, limitations of climatologicalresources, soil and waterhave caused the officials who are in charge of agriculture to seek for areas that are potential candidates for the cultivation of saffron by means of precise, rapid and analytical methods. In the present study, geostatistical interpolation methods are used for climatological-ecological zoning of agricultural lands in the Khorasan Razavi province that are suitable candidates for saffron cultivation. To this aim, climatological and ecological requirements of saffron cultivation are first determined based on available scientific references. Then the necessary data are prepared. In the present study, an effort has been made in the spatial modeling and interpolation of the areas that are potential candidates for saffron cultivation based on the yield per unit area in 8 counties of the province during the 1989-1990 to 2008-2009 crop years and the 11 climatological parameters that affect saffron growth and blossom in the mentioned period of time. Based on the results, the maximum absolute humidity has been selected as the best covariate. The modeling of crop yield and the evaluation of the models were performed using geostatistical methods in GS+ software. Finally, the prepared zoning map showed that the geostatistical methods used are suitable choices for determination and zoning of areas that are suitable candidates for the development of saffron cultivation. The results for zoning have showed that a third of the southern areas in the Khorasan Razavi province (especially in the Gonabad county) have the maximum cultivation potential from the viewpoint of climatology, and in the northern direction of the province (especially in the Quchan and Binaloud counties) the value of land decreases considering its potential suitability for saffron cultivation.

کلیدواژه‌ها [English]

Geostatistics, Areas suitable, Saffron, Khorasan-Razavi

منبع : نشریه علمی پژوهشی زراعت و فناوری زعفران

دانلود اصل مقاله (838.95 K)